Уран зохиол

Зуныг мартcан зурвас “єгvvллэг”

Бичсэн hishig , 9 сарын 24, 2007

Зуныг мартcан зурвас
Хатанзаяа бvсгvй Ноднин жилийн зунаар жолооныхоо vнэмлэхийг, шинэхэн машиныхаа тvлхvvртэй хамт гардаж аваад удаагvй байсан vе билээ. Амралтынхаа єдєр Хатанзаяa найз бvсгvй Дэлгэрмаагийн хамт тэрэлж амралт руу замд гарав. Тэд 22ын товчоог єнгєрєєд зам зуур хэсэг зогсож амрахаар шийдээд машинаас бууцгаав. Бvсгvйчvvд замын хажуугаар ургасан цэцэгсийг хараад машинаас буухдаа хаалгаа хаасангvй. Тэгтэл хаанаас ч юм хурдтай давхиж явсан зил 30 машин Хатанзаяагийн шинэхэн машины хаалгыг хэмх хамаад зам зууран хvчтэй тооромслов. Хатанзаяа амаа даран хэсэг алмайран зогслоо. Дэлгэрмаа харин :яаанаа Заяаа машин чинь, чиний машин будаа болчлоо шдээ гээд хоолойныхоо тэнхээ мэдэн орилов. Тэгтэл цаанаас зил 30 машины танхай жолооч ууртай нь араггvй том том алхан ирж харагдана. Хоёр бvсгvй машинруугаа гvйлдэн очиж хэмхэрсэн хэсгийг нягт шалгаад зил 30 машины жолоочийг ууртай угтаж авцгаалаа. Жолооч хархvv эвдэрсэн машинруу ч харсангvй ууртай ширvvн дуунаар замд зогсохдоо хаалгаа хааж байхад яадгийн хvнд гай болцгоогоод муусайн хvvхнvvvд гэж хэлээд хоёр бvсгvй руу нэрийнхээ хуудсыг сарвайн авто засварын газар одоо хvргээд оч би харин хамт явж чадахгvй цаашаа явах ажилтай гэх нь тэр. Дэлгэрмаа чамд яаж итгэхийн хуурамч нэрийн хуудас ч юм билvv хvний машин дайрчихаад бас зугтах санаатай ямар зальтай залуу вэ чи! цагдаа дуудаж шийдвэрлvvлнэ гэлээ. Жолооч тэгвэл єєрсдєє л мэдэцгээ хаалгаа хаагаагvйн та 2-ын буруу болж таарах байхдаа надад хамаа алга гэв. Заяа хархvvгийн гараас нэрийн хуудасыг шvvрэн авч за тохирлоо бид одоо очно Дээгий машиндаа суу явъя. Жолооч гуай та харин хаалгыг минь авчираад єгчих гvй юу? гэв. Хархvv яарангуй том алхалан хаалгыг нь арын багажанд хийж єгєєд тэд салцгаалаа.
Хоёр бvсгvй засварын газар машинаа хvргэж єгчихєєд урамгvйхэн гэртээ харьцгаалаа.
vpгэлжилнэ

Бүлэг Уран зохиол | 1 Сэтгэгдэл »

ЦЭЦЭГ НЯЛХАРСАН ЗУН　єгvvллэг

Бичсэн hishig , 9 сарын 13, 2007

ЖАНЧИВДОРЖИЙН ДАШЗЭГВЭГ 《《ЦЭЦЭГ НЯЛХАРСАН ЗУН》》
Дэнсмаагийн нойр хулжив. Єрхний хошуу эргvvлсэн тооноор сарны гэрэл шурган хоймор гулсана. Саалийн исгэлvvн vнэр сэнгэнэж, бvгчим халуунд ялаа шаагилдана. Тэр дунд шумуул жонгинон тэнvvчилж, хатавчинд уяатай нялх тугал шоржигнотол шээв. Дэнсмааг зэргэлдээ багаас гурван жилийн ємнє Гvнсэнд бэр буулгажээ.
     Цэргээс ирээд шинэхэн дээл нь хэвд орж амжаагvй ханхар цээжтэй Гvнсэн, Дэнсмааг шохоорхон хоргооход, бvсгvй єєрєєсєє хол ах санагдах эрээс ичингvйрэн ширвээдэж бараагий нь харуутаа л зугтаж нуугддаг байлаа. Жаахан бvсгvй тэсвэрлэхэд бэрх харцнаас мултрах гэж євсєн дотор зvv гээсэн юм шиг газар ширтэж байгаад Гvнсэнг явсан хойно хєгшин тєгцєгvvдтэй эгнэшгvй сайхан санагдахад учиргvй нvvр буруулснаа гэмэрхэн инээмсэглэж, битvv мєрєєсєх дурлалын зул цээжинд нь дальдчин бадамлах болжээ. Тэдний хурим намар болов. Хурим хєлтэй єнгєрч, амьдрал буулгаа хvзvvнд нь углаж зvтгvvлэхдээ хуримын єдрvvд шиг байсангvй. Гvнсэн эхнэрийн хормой сахисан эр биш байлаа. Нєхєр нь наргиж хэсээд явдаггvй ч эзгvйд нь Дэнсмаагийн ганцаардах сэтгэлийн мухарт намрын хонгор салхи єрх хєвсєлзvvлэх шиг нялх дурсамж дэрвэлзэж шарлаана. Хуримын ємнє тэднийд саахалтын нь хархvv ирж билээ. Дэнсмаа Гvнсэнд хавтага шаглаж суув. Хархvv дvрсгvй алаг нvд эргэлдvvлж “Чи Гvнсэнд очих нуу. Тэрнийг нvд ирмэхэд л хvvхнvvд хєлєє хугалчих алдах юм даа” гэж гоочлов. Дэнсмаа єєртєє нийцсэн эгдvvтэй аальгvй зангаар жуумагнаад, “Чи юугаар дутаав. Эхнэр чинь чамд євдєгєє тэвэрч хэвтсээр чавганц болох нь гэж хэлэхгvй байна уу” гэж голыг нь зурж гомдмоор хэлжээ. Хархvvгийн хор буцалж, “Чи хvнийг хэлэлтгvй. Би цаадахы чинь мэднэ. Хормойноосоо оёчихоод байхад чинь унтаагаар чинь таслаад явчих бий” гэж шарыг нь малтав. Дэнсмаа хархvvг тонгорог шиг харцаар эсгэж, ‘:Єєрєє унасан хvvхэд уйлдаггvй юм. Чамтай суусан бол тогооны бариул л болох байсан биз” гэж шаралхан дайрчээ. Дэнсмаа холбоо сvлбээгvй хvнийг гэнэт ингэж дурссанаа гайхсангvй. Харин амаа асуулгах шиг санагдсан нь нєлєєлж, нєхрєє гашуун vгээр єдсєн ааш гаргахад Гvнсэнгийн царай барсхийн ногт эвхэж байгаад ороолгоод авчээ
     Хадмууд нь бэрээ ємгєєлсєнгvй. Шєнє нь Гvнсэн эхнэрийнхээ дал мєрийг даган гvрийсэн улаан горивыг хараад, “Муу хvvхнээ арай хэтрvvлчихэж vv дээ. Ахиж гар хvрэхгvй ээ. Цухлын мунхагаар ..” гэхэд Дэнсмаа баярласан гомдсон алин болох нь мэдэгдэхгуй, энхрийлэх тусам улам уяран мэгшиж нойтон нvурээ цээж рvv нь наажээ.
        Маргааш нь энэ тухай ор тас мартав. Хавар Дэнсмаа нярайлж, ганцаардах уйдах зав зайгvй болов. Гvнсэнгийн хэзээний тэнэмэл хvvхэмсэг зан, єрх толгойлсон эрийн дороос ундрах ажил, Дэнсмаагийн гэрээ єєд татах халамжинд дарагдаад мэдэгдэхээ больжээ. Ингэж Гvнсэнгийнх гэдэг айл нэр цєвгvй голомтын утаа боргилох авай…
    Нохой боргоод чимээгvй болов. Дэнсмаа нар шингэхийн алдад нєхрєє дээд хотонд найрлаж явна гэж амны салхиар сонсчээ. Yнэндээ бол ”Нєхєр чинь Алтанцэцэгийнд байна” гэж ховлож шивэгнэсэн хэрэг. Морьтой хvн ирээд гадаа зогсов. Дэнсмаа нєхрийнхєє унаж явсан хээр алгийг тургих чимээнээр нь таниад дээлээ эгэлдэргэлэн бослоо. Гvнсэнг ирэхэд цай хоолы нь халаахаар бэлтгэж зууханд зээглэсэн зомголыг асаав. Yvд рvvгээ харж, чимээ чагнан хэсэг хvлээлээ. Морь гэр шєргєєхєд гайхаад гарав. Хvргэнийхээ хаяаг бараадан айлсан зуссан эх нь хотны захаас дээлээ нємєрчихсєн ирж явав. Нєхрий нь морь аргамжааны чєдрийн алгыг таслаад хvрээд иржээ, Эх нь замдаа зогсоод
    -  Гvнсэн ирээ юу гэв.
    -  Ирсээн… гэж Дэнсмаагийн хоолой зангирав. Эх нь бєгшvулсээр цааш явлаа. Дэнсмаагийн зvрх рvv зангууны ясан єргєс шивэх шиг болж, шимшрэн харанхуйлаад нvдний нь аяганд нулимс бvрхэн эхийнхээ барааг харахыг болив. Гэртээ орсон хойноо ямар ч зорилгогvй хvvгийнхээ наагуур ороо ирмэгдэн суулаа. Тэгээд нулимсаа арчихаар орныхоо толгойг тэмтрэн гартаа таарсан даавууг авч, нvvрэндээ наахад, нєхрий нь угааж амжаагvй цамц таарчээ. Танил дотно хєлсний vнэрт сэтгэл улам уярч удтал шуналтай энхрий
vнэрлэв. Нєхрєє бусдын эхнэртэй хоноглож байгаад гомдовч. єглєє улс амьтны нvдэн дээр айлаас эмээлээ vvрэн гарч шившигээ хутгахыг нь сэхээрээд, бусдын ємнє нvvр нь тvлэгдэх шиг халуун оргив   Хvv нь бєх бат унтжээ.
      Дэнсмаа ханын толгойноос бvтэн чєдєр аваад морио ногтлон зайдан унаад, сартай хєндийг зvсэн Алтанцэцэгийнхийг чиглэн цогиуллаа. Шєнє дєл єнгєрчээ.
Зуны шєнє богинохон аж.
       Дэнсмаа нєхрийнхєє морийг аргамжчихаад их хэрэг бvтээсэндээ сэтгэл амарч, ардаа хоцрох айлын барааг тасартал хэсэг газар амьсгаадталаа гvйлээ. Хvvхэн айлын аргамжийг олох гэж хайгаагvй юмсанж. Алтанцэцэгийг л чадах гэж тугалын зэлийг нь тайлж аваад морио аргамжиж орхижээ. Цэцэг нялхарсан шєнє санж.
      Дэнсмаа буцах замдаа хvvхэд шиг дvрсгvйтэн салаалж сvлжсэн гэзгээ хоёр тийш нь савчуулж, дэгдэж дэгэнцэн замд таарсан шvvдэр шимэх цэцэгсийн дэлбээнд, “Алтанцэцэгээ нохой хорь” хэмээн сэрээсээр харих газрынхаа хол ойрыг анзаарсангvй. Сар сvvн гэрлээ самарч хээр хонолоо. Дэнсмааг гэртээ ирэхэд vvр шарлав. Хvvгээ нойрмогоор нь хєхvvлж, vс гэзгээ янзлаад, даргилж хєєрсєн цайныхаа дээжийг авч цацал єргєхєєр гарвал, цацал мялаасан сvvн замаар Гvнсэн ирж яваа нь харагджээ. Дэнсмаа нєхрєє таниутаа анх танилцсан vеийнх шигээ сандарч, сэтгэл нь гэрэвшин тvгшиж орхилоо. Гvнсэн морио тавьчихаад эмээлээ гэрийнхээ баруун хєлийн хананд шондож босгов. Унинд хавчуулсан тасархай чєдєр Гvнсэнгийн нvдэн дээр могой шиг атирч харагдана. Дэнсмаа цай аягалж барив. Хоёулаа гадны таньж мэдэхгvй улс шиг бишvvрхvvхэн сууж уруулаа нээж болохгvй юм шиг дуугvй цайлаад дараа нь Гvнсэн гарч шар цєрхлєєд тэрэг хєллєлєє. Дэнсмаа нєхрєє тvлээнд явах нь гэж бодоод дуртай шариванг нь єрємтэй хавсарч боогоод гарлаа.
      - Тvлээнд явах нь уу гэхэд Гvнсэн Дэнсмаагийн гараас замын хvнсээ авч, шанх руу нь сул унасан vсийг зориг муутай илээд,
      - Энэ айл гал алдвал Гvнсэнтэй, унд цайгvй бол чамтай холбоотой биз дээ гэлээ. Тэрэг хєдєлж, дугуй чихран эргэлээ.